پیشتیوانی له وان

   وان چاوه ری یارمه تی یه

28 اکتبر 2011 ستوکهولم
سارا شیخ احمدی

march 2011

عکسهای تظاهرات 28 اکتبر 2011 را از 

http://www.4shared.com/get/3SQiAqL5/March_demonstrations_photos_20.html

دانلود کنید. 

march 2011

در حالیکه آمار اعدامهای ایران بالا می رود وفقر و ظلم جان مردم ایران را به لب رسانیده وبی امنیتی و بی عدالتی جامعه را در بر گرفته است. نقض حقوق و آزادی انسانها چون آزادی بیان، ازادی رسانه ها و زندانی کردن و اعدام افراد به بهانه ی سیاسی بودن و محاربه و ظلم بیشترو نادیده گرفتن حقوق اقلیتها از شاخصه های جمهوری اسلامی است . که هر روزه شاهد آن هستیم.

همچنان مردم ایران برای رسیدن به ازادی و دموکراسی در نبردهستند و برای رسیدن به این هدف نیازمند یاری کشورهای دیگر هستند .کمک کردن به پناهنده های ایرانی که برای نجات زندگی خود به کشورهای

دیگرپناه می اورند یکی از راههایی است

که کشورهای مدعی دموکراسی و سازمانهای دفاع ازحقوق انسانها درجهت کمک به ایجاد دموکراسی و ازادی در ایران می توانند انجام دهند .

 به امید روزی که هرکس در سرزمین خود ازاد زندگی کند .

28 اکتبر . استکهلم (march)

سارا شیخ احمدی 

ایجاد سفارت مجازی امریکا در ایران!

زنان مصردر تظاهرات

انجمن مدافعان حقوق بشر:فعالان مصري خواستار تحقيق درباره تجاوز نيروهاي نظامي به زنان مصري شده‌اند و قرار است امروز چهارشنبه به صورت آنلاين تظاهرات كنند.

به گزارش روزنامه انگليسي گاردين، فعالان مصري امروز چهارشنبه تظاهراتي آنلاين را برگزار خواهند كرد تا رهبري نظامي مصر را براي تحقيق درباره نظامياني كه به تظاهرات كنندگان طرفدار دموكراسي از جمله زناني كه بازداشت شده بودند، تحت فشار قرار دهند.

تجاوز به زنان كه از سوي يك مقام نظامي ارشد مصر تاييد شده است باعث برانگيخته شدن خشم عمومي شده و موجي از اعتراضات را در اينترنت به راه انداخته است.

شوراي ملي نيروهاي مسلح مصر كه اكنون قدرت را تا برگزاري انتخابات در دست دارد پيش از اين گزارش عفو بين‌الملل مبني بر دستگيري يك زن 18 ساله در ماه مارس و انجام تست‌هايي براي آگاهي از مورد تجاوز قرار گرفتن وي و همچنين تهديد به اتهامات روسپي‌گري رد كرده بود.

اما يك ژنرال مصري روز دوشنبه به شبكه سي ان ان آمريكا گفت كه اين تست‌ها در واقع انجام شده است و از اين روش دفاع كرد.

وي كه نخواست نامش فاش شود گفت: دختراني كه بازداشت شده بودند مانند دختر شما يا ما نبودند. اين دختران در ميدان تحرير قاهره به همراه تظاهرات‌كنندگان مرد در چادرها رفته بودند و ما كوكتل مولوتوف و مواد مخدر از آنها گرفتيم.

اين ژنرال مصري همچنين ادامه داد كه تست‌هاي مشخص كردن دوشيزگي زنان انجام شده تا اينكه آنها نتوانند ادعا كنند در حين بازداشت مورد بازداشت قرار گرفته‌اند.

عفو بين‌الملل اظهارات اين ژنرال را محكوم كرده و خواستار تحقيقات كامل در اين باره شده است.

"سلوا حسيني " 20 ساله يكي از زناني است كه دستگير شده و به عفو بين‌الملل گفت وي و ديگر زنان را مجبور كرده‌اند لباس‌هاي خود را در آورند و توسط يك نظامي زن مورد تفتيش بدني بسيار دقيق قرار گرفته‌اند.

فعالان جوان مصري اعلام كرده‌اند تظاهرات‌هاي آنلاين لازم است چرا كه رسانه‌هاي اصلي مصري با ارتش اين كشور به نرمي برخورد مي‌كنند يعني همان گونه كه در زمان حسني مبارك رفتار مي‌شد.

 

در راه رسیدن به ازادی

تاریخ به یاد ندارد که هیچ کدام از رهبران سیاسی کردها خود را سلطان، شاه، ملک یا حاکم مطلق خوانده باشد. در طول تاریخ کردها همیشه برای دموکراسی جنگیده­اند، و هیچ گروه سلطنت طلبی در مبارزات سیاسی کردها حضور نداشته است. 

در پی انقلابها و جنبشهای سبز و سرخ و خاکستری دموکراسی یک شعار است . برای کردها این مبارزه ها سالهاست ادامه دارد . و کردها همیشه نقطه ی امید این قیامها هستند . و زخم دیده ترین انها.

جمهوری اسلامی کردها را بدون محاکمه  اعدام می کند . قندیل و جنگلهای کردستان را اتش می زند . رهبر کردهای سوریه مشعل تمو را در  این موقعیت حساس ترور می کند .

ایا دموکراسی خواهی و شعور ملت کرد این سرنوشت را برای انها رقم زده و یا ترس حکم رانان از زسیدن مردم به دموکراسی !

سارا شیخ احمدی

یادی از کاک کریم حسامی

امروز15/10/2011 در استکهلم مراسمی برای یادبود  کاک کریم حسامی نویسنده ی مبارز و ازادیخواه کرد بر پا شد .در این مراسم که کاک ناسر سینا مسوول بخش کردی رادیو سوید(زایه له) اداره ی ان را بعهده داشت به معرفی کاک کریم حسامی و اثارش پرداخت و نماینده گانی از حزبها همچون حزب دموکرات کردستان .حزب شیوعی. فداییان. کمونیست ایران و تعدادی از دوستان ایشان چون سرهنگ قادری و پولا نانوازاده  سخنانی در وصف ان عزیز ایراد کردند .

کاک حسام منتقدی شجاع و ازاده بود که هدف او ایجاد برابری و عدالت برای همه ی کردها بودو همچنین نویسنده ای کوشا که اثارش زینت بخش کتابخانه هاست.

کریم حسامی (۱۹۲۶-۲۰۰۱) نویسنده و مترجم کرد که از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۱ به عضویت دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان انتخاب شد. در سومین کنگره حزب دموکرات کردستان در سال ۱۹۷۲ برای اولین بار برای پست جایگزین دبیر اول حزب انتخاب شد.

حسامی در (۱۹ دی ماه ۱۳۰۵ شمسی) در روستای به‌یره‌م در حوالی مهاباد چشم به جهان گشود و به علت تومور مغزی در ۶ اکتبر ۲۰۰۱ در بیمارستانی در استکهلم چشم از جهان فروبست.

حسامی در جوانی به صفوف جمعیت احیای کرد (کومه له ی ژ – ک) و حزب دمکرات کردستان پیوست و درمقاطع حساس تاریخی بویژه قبل از انقلاب ایران از شخصیت های تعیین کننده سیاست های حزب دمکرات کردستان بود. او از گویندگان رادیو پیک ایران و از جمله نخستین افرادی بود که به بازنگاری تاریخ معاصر کردستان ایران پرداخته.

 

آثار:

    انتشار نشریه عصر جدید (سه رده مى نوى) به زبان کردی

    ترجمه نان و شراب نوشته اینیاتسیو سیلونه

    ترجمه آزادی یا مرگ نوشتهٔ نیکوس کازانتزاکیس

    ترجمه مادر نوشتهٔ ماکسیم گورکی

    ترجمه افسانه های کردی – رودینکو

    ترجمه زمین کوچک

    مساله کرد در پارلمان سوئد

    خاطرات (۱۱ جلد)

    کاروانی از شهیدان کردستان

    ( سارا شیخ احمدی)

تظاهرات استکهلم در اعتراض به ترور مشعل تمو یکی از رهبران کرد سوریه

09/10/2011

شیرین عبادی از اینده ای روشن گفت

امروز خانم شیرین عبادی در دانشگاه اوپسالا سمیناری رو داشتند. که در آن از اتفاقات خاورمیانه و قیامهای مردمی کشورهای عربی‌ و اینکه هشدار داد که دموکراسی رو به درستی‌ اجرا نکنند وضعیتی مثل ایران را خواهند داشت .و همچنین در بارهٔ نقش زنان در این انقلابها صحبت کردند و اینکه تا زمانی‌ حق برابری زن و مرد وجود نداشته باشه یک جامعه نمیتونه به دموکراسی برسه .بعد از آن از قوانین ضد انسانی‌ ایران صحبت کرد و اینکه حکومتها از اسلام سؤء استفاده میکنند برای حکمرانی و ظلم بر مردم.در ادامه ضرورت جدایی دین از سیاست و حقوق اقلیتها و حقوق زنان در ایران را خواست و سپس از آیندهٔ روشن ایران سخن گفت.

همچنین کشورهای دیگر رو به قطع رابطهٔ اقتصادی با ایران دعوت کرد و از شرکتهأی همچون سونی اریکسون که در ایجاد پارازیت و سانسور به ایران کمک می کند انتقاد کرد.

09/10/2011

سارا شیخ احمدی

حمایت شیرین عبادی از پناهجویان

امروز خانم عبادی در کمپین اعتصاب کننده های کرد ظاهر شدند و از انها حمایت کردند .همچنین وکیل چند تن از پناهجویان نیز حضور داشتند و در مورد پرونده ی پناهندگی  انها صحبت کردند.

09/10/2011

ادامه اعتصاب پناهنده های سیاسی کرد

اعتصاب پناهندگان کرد در استکهلم همچنان ادامه دارد . یک نفر از انها لبهایش را دوخته و چند نفر از انها در بیمارستان بسر می برند و چندی دست به اعتصاب غذا داده اند.
06\10\2011
سارا شیخ احمدی

livets ljus och färg

 livets ljus och färg

Nizar och Dindar är två kurdiska fotografer som på var sitt sätt leder

 oss in i fotografvida värld.

vernissage 5 oktober kl.18-19:30 på kurdiska biblioteket. 

utställningen pågår tom 15 oktober

sara sheikh ahmadi

http://kurdlib.org/libdetails.aspx?artnum=233

کۆمه‌ڵکوژکردنی کوردان له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان

    هه لویست  

کۆمه‌ڵکوژکردنی کوردان له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان

 

ئاریز ئه‌نده‌ریاری                                     

له‌ دووای کۆمه‌لکوژیه‌کانی نێوان شه‌ڕه‌کانی یه‌که‌م و دووه‌می جیهانی له‌ ڕێکه‌وتی 9 دێشامبر 1951 "کۆنوانسیونی پێشگرتن  له‌ کۆموڵه‌کوژی و سزادانی بکه‌رانی" ئه‌و تاوانانه‌ن له‌ کۆمه‌ڵه‌ی گشتی ریکخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان، په‌سه‌ند کرا. تا ئێستا 140 ولات ئه‌و کۆنوانسیۆنه‌یان واژۆ کردووه‌. سه‌ره‌ڕای هه‌بوونی ئاوه‌ها کۆنوانسیۆنێک، گه‌لی کورد له‌ لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌ سه‌رده‌سته‌کانی کوردستانه‌وه‌( ئێران، عێراق، تورکیه‌ و سوریه‌) به‌رده‌وام  رووبه‌ڕووی کۆمه‌لکوژی کراوه‌ته‌وه‌.

له‌ تورکیه‌ دوای له‌سێداره‌دانی "سه‌ید ڕه‌زا دێرسیم"ی، له‌ 20 مارسی (1937 – 1938) زیاتر له‌ 90 هه‌زار کورد له‌ لایه‌ن ڕژیمی تورکیه‌وه‌ کۆمه‌ڵکوژ کران.  له‌ ده‌یه‌ی 1980 زیاتر له‌ 182 هه‌زار مرۆڤی کورد له‌ لایه‌ن رژیمی سه‌دام حسێن کۆمه‌ڵکوژ کران( ئه‌نفال). له‌ ساڵه‌کانی( 1984 – 1988) ڕژیمی ڕووخاوی به‌عس به‌ گازی شیمیایی چه‌ندین جار هێرشی کرده‌وه‌ته‌ سه‌ر‌ کوردان، نموونه‌ی هه‌ره‌ به‌رچاوی له‌ 16.03.1988 له‌ ئه‌نجامی بۆمبارازنی شیمیایی شاری "هه‌له‌بچه‌ " زیاتر له‌  5000 مرۆڤی کورد کۆمه‌ڵکوژ کران و  10 هه‌زار که‌سیتر ژه‌هراوی بوون. ڕژیمی به‌عس زیاتر له‌ 5000 گوندی تێکڕووخان و دانیشتووانه‌که‌ی  کۆمه‌لکوژ کرد؛ هه‌روه‌ها ده‌یان  کۆمه‌ڵکوژیتر له‌سه‌ر کوردان به‌ڕێوه‌ چووه‌.

 

·         ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان (ئێران)!

 

له‌ ده‌ستپێکی هاتنه‌ سه‌رکاری کۆماری ئیسلامی ئێران( 1979) دووا به‌ دووای شکستی وتوویژه‌کانی نێوان کار به‌ده‌ستانی حکوومه‌تی و لایه‌نه‌ کوردیه‌کان سه‌باره‌ت به‌ داخوازیه‌کانی نه‌ته‌وه‌ی کورد، کۆمه‌لکوژی و له‌ سێداره‌دانی مرۆڤه‌کان که‌وته‌ ڕۆژه‌ڤه‌، له‌ ئه‌نجامی په‌لاماری هێزه‌ سه‌ربازی و ئاسایشیه‌کانی کۆماری ئیسلامی، تا ئیستا خه‌ڵکی مه‌ده‌نی زۆرترین زه‌ره‌یان به‌رکه‌وتووه‌. سیاسه‌تی جینوساید و کۆمه‌لکوژ کردنی کوردان له‌ لایه‌ن کاربه‌ده‌ستانی کۆماری ئیسلامی له‌ کاتێکدایه‌ که‌ کۆماری ئێران چه‌ندین ڕێکه‌وتننامه‌ و کۆنوانسیۆنی نێونه‌ته‌وه‌یی سه‌باره‌ت به‌ مافه‌، مه‌ده‌نی و سیاسیه‌کان واژۆ کردووه‌ ؛ له‌وانه‌:

·         په‌یمانی مافی هاوڵاتیبوون و مافه‌سیاسیییه‌کان، له‌ ژووه‌نی ساڵی 1975 واژۆ کراوه‌.

·         په‌یمانێک سه‌باره‌ت به‌مافی وه‌ک یه‌کی ئابوری، کۆمه‌ڵایه‌تی و کولتوری،  له‌ ژووه‌نی ساڵی 1975 واژۆ کراوه‌.

·         په‌یمانی ڕه‌تکردنه‌وه‌ی هه‌ر چه‌شنه‌ شیوازێکی هه‌ڵاواردن, له ‌ئاگوستی ساڵی 1968  واژۆ کراوه‌.

·         په‌یمانی مافی منداڵان ,له جوولای ساڵی 1994  واژۆ کراوه‌.

 

·         کۆمه‌ڵکوژیه‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان!

·         له‌ ڕیکه‌وتی 2ی سێپتامبری 1979 هێزه‌ حکوومه‌تیه‌کان به‌ تانک و تۆپه‌وه‌ هێرشیان کرده‌ سه‌ر گوندی " قارنا" له‌ پارێزگای ئازه‌ربایجانی ڕۆژئاوا و خه‌لکی ئه‌و گونده‌یان کۆموڵکوژ کرد. به‌ گوێره‌ی سه‌رچاوه‌ کوردیه‌ فه‌رمیه‌کان، 68 که‌س له‌ ژن، منداڵ و پیاو  له‌ ماوه‌ی 2 کاتژمێردا کۆمه‌لکوژ کران که‌ ناوی سه‌رجه‌م کوژراوه‌کان، تۆمار کراوه‌.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 4ی نوامبری 1980 له‌ گونده‌کانی" ئیندرقاش"و" یوسفکه‌ند" له‌ 10 کیلۆمه‌تری شاری مه‌هاباد، هێزه‌کانی به‌سیج به‌ سه‌رپه‌ره‌شتی که‌سێک به‌ ناوی" مه‌عبوودی" له‌ ماوه‌ی چه‌ند کاتژمێردا 35 که‌سی مه‌ده‌نیان کۆمه‌لکوژ کرد که‌ ناوی سه‌رجه‌میان تۆمار کراوه‌.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 28 ئاگوستی 1980 گوندی" قه‌لاتان" سه‌ر به‌ شاری نه‌غه‌ده‌ رووبه‌ڕووی هێرشی هێزه‌کانی حکوومه‌تی کرایه‌وه‌ و له‌ ئه‌نجامدا 13 که‌سی مه‌ده‌نی کوژران، که‌ ناوی سه‌رجه‌میان تۆمار کراوه‌.

·         له‌ ڕێکه‌وتی8 نوامبری 1980 چوار ڕۆژ دووای کۆمه‌لکوژی " ئیندرقاش"و" یوسفکه‌ند" هێزه‌کانی ڕژیم به‌ فه‌رمانده‌ی" مه‌لا حه‌سه‌نی" و" مه‌عبودی" له‌ گوندنی" سۆفیان" سه‌ر به‌ شاری شنۆ له‌ پارێزگای ئازه‌ربایجانی ڕۆژئاوا 12 که‌سی مه‌ده‌نیان کۆمه‌ڵکوژ کرد؛ که‌ 7 که‌سیان ته‌مه‌نیان له‌ سه‌رو 50 ساڵ بوو، هه‌روه‌ها 20 که‌سیتر بریندار کراون، که‌ ناوه‌کانیان تۆمار کراوه‌.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 9 نوامبر 1981 گوندی" بایزئاوا" سه‌ر به‌ شاری نه‌غه‌ده‌  رووبه‌ڕوی هێرش کرایه‌وه‌ که‌ تێدا 9 که‌سی مه‌ده‌نی کۆمه‌ڵکوژ کران، که‌ ناوی سه‌رجه‌میان تۆمار کراوه‌.

·         له‌ رێکه‌وتی 14ی سێپتامبر 1981 له‌ کۆمه‌ڵکوژی کرێکارانی کووره‌خانه‌ی خشتی" ساروقامیش" 18 که‌س کۆموڵکوژ کران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 2ی سێپتامبر 1982 له‌ کۆمولکوژی گوندی" قه‌ره‌گوڵ" سه‌ر به‌شاری مه‌هاباد 18 که‌س کۆمه‌لکوژ کران که‌ ته‌نانه‌ت که‌سانی 70 ساڵه‌ و 95 ساڵه‌یان تێدابووه‌،

·         له‌ کۆمه‌لکوژی گوندی "سوزی" مه‌هاباد 9 که‌س کۆمه‌لکوژ کرا.

·         له‌ به‌رده‌وامی سیاسه‌تی کۆموڵکوژ کردنی کوردان، له‌ گونده‌کانی" دیلانچه‌رخ، حه‌لبی، کویکان، که‌رێزه‌ی شکاکان و یونسلیان" له‌ ناوچه‌ی نه‌غه‌ده‌ 40 که‌س کۆمه‌لکوژ کران.

·         له‌ کۆمه‌ڵکوژی گونده‌کانی" دێمه‌سوور، جافرئاوا، مه‌رجان ئاوا" سه‌ر به‌ شاری مه‌هاباد، له‌ ڕیکه‌وتی 16 مارس 1983  چه‌ندین که‌س کۆمه‌ڵکوژ کران که‌ ته‌نیا ناوی 9 که‌س زانرا.

·         له‌ کۆمه‌ڵکوژی ڕێکه‌وتی 23 مارس 1983 له‌ گونده‌کانی" هه‌ڵقوش"و" گێجه‌" له‌ ناوچه‌ی سۆمای شاری ئورمییه‌ 13 که‌س کۆمه‌لکوژ کران.

·         له‌ کۆمه‌ڵکوژی گونده‌کانی" چه‌قه‌ڵ مسته‌فا، خه‌لیفه‌لینا و گورخانه‌" سه‌ر به‌ نه‌غه‌ده‌ له‌ ڕێکه‌وتی 25 مارس 1983 به‌ گشتی 21 که‌س کۆمه‌لکوژ کران.

·         له‌ کۆمه‌ڵکوژی گونده‌کانی" جبره‌یل ئاوا، گونده‌ وێڵه‌ و دووئاو" سه‌ر به‌ ساری شنۆ له‌ ڕێکه‌وتی 14 سێپتامبر 1983 به‌ گشتی 6 که‌س کۆمه‌ڵکوژ کران.

شایانی باسه‌ که‌ ناوی سه‌رجه‌م ئه‌و که‌سانه‌ تۆمار کراوه‌؛ به‌ دڵنیاییه‌وه‌ چه‌ندین کۆمه‌ڵکوژیتر له‌ لایه‌ن کار به‌ده‌ستانی کۆماری ئیسلامی ئه‌نجامدراون که‌ ئه‌مانه‌ به‌شێکی تاوانه‌کانی ئه‌و ڕژیمه‌ن دژ به‌ خه‌ڵکی مه‌ده‌نی.

·         له‌سێداره‌دانی کوردان به‌ مه‌به‌ستی سیاسی!

·         ناوه‌ندی کورد و ساید واچ – چاک ڕایگه‌یاندووه‌ :  له‌ نێوان ساڵانی (1979-1991)، 832 که‌ له‌ کوردستان له‌ لایه‌ن کار به‌ده‌ستانی کۆماری ئیسلامیه‌وه‌ ، تیرباران، یان له‌سێداره‌دراون.

·         له‌و هه‌ژماره‌ 399 که‌س ، ئه‌ندام یان لایه‌نگری حیزبی ه‌ێمکۆراتی کوردستان ئێران، ڕاگه‌یه‌ندراون.

·         209 که‌س ئه‌ندامی کۆمه‌ڵه‌ ڕاگه‌یه‌ندراون.

·         که‌سه‌کانیتر ئاماژه‌یان پێنه‌کراوه‌ که‌ سه‌ر به‌ کام پارت و لایه‌ن سیاسی بوون.

·         تیربارانی به‌کۆمه‌ڵی گیراوانی سیاسی!

·         له‌ ڕێکه‌وتی 19 ئاگوست 1979 له‌ گرتووخانه‌ی " دیزڵ ئاوا" له‌ شاری کرماشان 11 که‌س تیرباران کران.

·         له‌ 20 ئاگوست 1979 دیسانه‌وه‌ 7 که‌سیتر تیرباران کران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 25 ئاگوست 1979 دیسانه‌وه‌ 7 که‌سیتر تیرباران کران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 2 ژوئه‌ن 1984 -  59 جه‌وانی مه‌هابادی به‌ کۆمه‌ڵ له‌ شاری ته‌برێز، تیرباران کران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 27 ئاگوست 1979 له‌ پادگانی شاری سه‌قز 20 که‌س تیرباران کران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 22 ئاپریل 1979 به‌ گشتی 26 که‌س کۆمه‌لکوژ کران.

·         له‌ سآلی 1980 به‌ گستی 52 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ ساڵی 1981 به‌ گشتی 163 که‌ له‌ گرتووخانه‌وه‌کانی، سنه‌، مه‌هاباد، کامیاران، بانه‌، دیوانده‌ر و شاره‌کانیتر له‌ سێداره‌دران.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 26 ئاگوست 1979 له‌ شاری سنه‌ 11 که‌س تیرباران کران.

·         له‌ ساڵی 1982 به‌ گشتی 160 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ سالی 1983 به‌ گشتی 44 که‌س له‌ سێداره‌دران.

·         له‌ سآڵی 1984 به‌ گشتی 37 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ ساڵه‌کانی ( 1985 – 1986) 20 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ ساڵه‌کانی (1988 – 1989) 59 که‌س له‌سێداره‌ دران .

·         له‌ ساڵی 1990 به‌ گشتی 8 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ ساڵی 1991 به‌ گشتی 25 که‌س له‌ سێداره‌ دراون.

·         له‌ ساله‌کانی ( 1994 – 1995) 4 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ ساڵه‌کانی( 2002 – 2003) 2 که‌س له‌سێداره‌ دران.

·         له‌ ساڵی 2004 له‌ ساری سه‌قز 6 که‌س له‌سێداره‌دران.

·         له‌ڕێکه‌وتی 20 ی دێسه‌مبری ساڵی2007    ئه‌ندامێکی په‌ژاک (حه‌سه‌ن حکمه‌ت ده‌میر) له‌ شاری خوی له‌سێداره‌درا.

·         له‌ڕێکه‌وتی 11 نوامبری ساڵی 2009  ئێحسان فه‌تاحیان ، له‌ گرتووخانه‌ی ناوه‌ندی شاری سنه‌ له‌سێداره‌درا.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 6ی ژانویه‌ی ساڵی2010     فه‌سێح یاسه‌مه‌نی له‌گرتووخانه‌ی شاری خوی له‌سێداره‌درا.

·         له‌ڕێکه‌وتی 9 مه‌ی 2010  چووار که‌س،  به‌ ناوه‌کانی عه‌لی حه‌یده‌ریان، فه‌رهاد وه‌کیلی، شیرین عه‌له‌م هولی، مامۆستا فه‌رزاد که‌مانگه به‌کۆمه‌ڵ له‌زیندانی ئێوینی تاران له‌سێداره‌دران.

·         له‌ رێکه‌وتی   15ی ژانویه‌ی 2011  حسین خزری له‌ گرتووخانه‌ی ناوه‌ندی شاری ئورمیه‌ له‌سێداره‌درا.

·         له‌ ڕێکه‌وتی 26 ژانویه‌ 2009 فه‌رهاد تارم له‌ گرتووخانه‌ی ئورمییه‌ له‌سێداره‌ درا.

شایانی باسه ئیستا 13 گیراوی سیاسی کورد که‌ناوه‌کانیان بۆ ڕای گشتی ڕاگه‌یه‌ندراوه‌، سزای له‌سێداره‌دانیان به‌سه‌ردا سه‌پێندراوه‌، که‌ ناوه‌کانیان بریتیه‌ له‌‌:

1)      زه‌ینه‌ب جه‌لالیان

2)      حه‌بیبۆڵا له‌تیفی

3)      حه‌بیبۆڵا گولپه‌ری پوور

4)      ڕه‌شید ئه‌خکه‌ندی

5)      شیرکۆ مه‌عارفی

6)      مسته‌فا سه‌لیمی

7)      ئه‌نوه‌ر ڕۆسته‌می

8)      سه‌ید جه‌مال محه‌مه‌دی

9)      سه‌ید سامی حسینی

10)   عه‌زیز محه‌مه‌دزاده‌

11)   عه‌بدۆڵلا سروریان

12)   زانیار مۆرادی

13)   لۆقمان مۆرادی

کرده‌وه‌کانی کۆماری ئیسلامی ئێران تا ئیستا له‌ ئاستی نێونه‌ته‌وه‌ییدا، له‌ ماوه‌ی 3 ده‌یه‌ ده‌سه‌ڵاتداریدا به‌ ده‌یان جار شه‌رمه‌زار کراوه‌.

·         ڕێکخراوی لێبوردنی نێونه‌ته‌وه‌یی((Amensty International له‌ ڕاپۆرتی ساڵی 2010 ڕایگه‌یاندووه‌: ئێران به‌ حه‌شیمه‌تێکی 70 میلیۆنی له‌ دوای وڵاتی جین له‌ ڕیزی دووه‌می ئه‌و وڵاتانه‌ دایه‌ که‌ سزای له‌سێداره‌دانی تێدا جێبه‌جێ ده‌کرێت به‌ پێ ئامری ئه‌و ڕێکخراوه‌ له‌ ساڵی 2010 نزیکه‌ی 252 که‌س له‌سێداره‌دراون، به‌ڵام سه‌رچاوه‌ نافه‌رمییه‌کان ئاماژه‌ به‌ ژماره‌ی 300 که‌س ده‌که‌ن.

·         ڕێکخراوی چاوه‌دێری مافه‌کانی مرۆڤ (Human Rights Watch ) له‌ ڕاپۆرتی ساڵی 2011 سه‌باره‌ت به‌ ئێران، ڕه‌خنه‌ی توندی له‌و ولاته‌ گرتووه‌ و ئاماژه‌ به‌ خراپی ره‌وسی مافه‌کانی مرۆڤ له‌و وڵاته‌ ده‌کات.

·         وه‌رزاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئامریکا له‌ راپۆرتی ساڵانه‌ی خۆی سه‌باره‌ت به‌ مافه‌کانی مرۆڤ بۆ سالی 2010 زیاتر له‌ 70 لاپه‌ری به‌ ئێران ته‌رخان کردووه‌ و ده‌ڵێت، له‌ ئێران ئه‌و ساله‌ 312 که‌س له‌ ئێران له‌ سێداره‌دراون، که‌ هه‌ندێک له‌ گیراوان له‌ ژێه‌ ئه‌شکه‌نجه‌ ناچار بوون که‌ بڵین په‌یوه‌ندیان به‌ گرووپه‌ تێرۆریستیه‌کانه‌وه‌ بووه‌. له‌ راپۆرته‌که‌دا هه‌روه‌ها هاتووه‌: هه‌ندیک له‌ سه‌رجاوه‌کان ئاماژه‌ به‌ له‌سێداره‌دانی زیاتر له‌ 500 که‌س ده‌که‌ن له‌ ئێران له‌ ماوه‌ی سالی 2010.

·         ساڵی 2011 یه‌کیه‌تی ئوروپا ناوی 32 کاربه‌ده‌ستی بڵند پایه‌ی ئێرانی خسته‌ لیستی ڕه‌شه‌وه‌ که‌ ده‌ستیان هه‌یه‌ له‌ بنپێکردنی مافه‌کانی مرۆڤدا.

·         وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی بریتانیا له‌ راپۆرتی ساڵانه‌ی خۆی بۆ مافی مرۆڤ ئاماژه به‌ خراپی ڕه‌وشی مافه‌کانی مرۆڤ له‌ ئێران ده‌کات، به‌ جۆرێک که‌ ڕیژه‌ی له‌سێداره‌دانه‌کان له‌ 388 که‌س له‌ ساڵی 2009 بۆ 650 که‌س له‌ ساڵی 2010 به‌رز بووه‌ته‌وه‌.

هه‌روه‌ها چه‌ندین ولات و ناوه‌ند و ڕێکخراویتری جیهانی سیاسه‌ته‌کانی کار به‌ده‌ستانی ئێرانیان، سه‌باره‌ت به‌ مافه‌کانی مرۆڤ شه‌رمه‌زار کردووه‌.

سه‌رچاوه‌کان

ناوه‌ندی کورد و ساید واچ – چاک

30 سال اعدام سياسي در کردستان. شهاب الدين شيخي

http://www.hrw.org/

http://www.amnesty.org/

http://www.state.gov/

 

ژنانی‌ كورد ده‌بێت خه‌بات‌و بزووتنه‌وه‌كه‌یان

ژنانی‌ كورد ده‌بێت خه‌بات‌و بزووتنه‌وه‌كه‌یان و هه‌روه‌ها په‌یوه‌ندییه‌كانیان له‌ئاستێكی‌ به‌رینتردا

ئا: سوله‌یمان ئه‌بوبه‌كری

 پرسیار: ئه‌و كاریگه‌رییانه‌ی كه‌ بزووتنه‌وه‌ی ژنان هه‌وڵی داوه‌ له‌سه‌ر كۆمه‌ڵگا، كولتور و بواری كۆمه‌لاَیه‌تی به‌جێی بهێڵێت، چه‌نده‌ ئاسه‌واره‌كانی له‌ پاش بزووتنه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تی خه‌ڵك دیاره‌؟ ئه‌گه‌ر هه‌نگاوگه‌لێك به‌ره‌و پێش رۆیشتوون، چۆنی ده‌ستنیشان ده‌كه‌ن

پرسیار: به‌ له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌وه‌ی له‌ ساڵانی رابردوو و به‌تایبه‌ت له‌ سه‌رده‌می بزووتنه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تی له‌ شاره‌گه‌وره‌كانی ئێران، چالاكانی ژنان به‌ فراوانی له‌ ریزی پێشه‌وه‌ی خه‌بات دژ به‌ سه‌ره‌ڕۆیی ئیسلامی بوون، به‌ شكان و سه‌ركوت كرانی ئه‌م بزوتنه‌وه‌، ئایا پێتانوایه‌ بزووتنه‌وه‌ی ژنانی ئێرانیش به‌ ته‌واوی سه‌ركوت كراوه‌؟

ناهید به‌همه‌نی‌: هه‌روه‌ك له‌پرسیاری‌ یه‌كه‌مدا ئاماژه‌م پێكرد به‌ر له‌وه‌یكه‌ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ بێته‌ ئاراوه‌، جیاواز له‌وه‌یكه‌ ره‌وتی‌ گشتیی‌ چالاكی‌و هه‌ڵسوڕانی‌ ئازادیخوازان له‌ئێران ده‌ست پێ بكات، ژنان له‌زۆربه‌ی‌ بواره‌كان كاری‌ خۆیان كردووه‌‌و به‌رپه‌رچی هه‌وڵه‌كانی‌ رژیمی‌ ئیسلامییان له‌بواره‌كانی‌ حیجابی زۆره‌ ملیی‌، بێ به‌شكردنی‌ شوغڵی‌‌و گشت ئه‌و یاسایانه‌ی‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ژن‌و كه‌سایه‌تی‌ مرۆیی‌و گشت مافه‌كانی‌ ده‌خاته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌، به‌رده‌وام له‌دژی‌ راوه‌ستاونه‌ته‌وه‌، تا ئه‌م دواییانه‌ ته‌نانه‌ت له‌كه‌مپه‌ینی‌ یه‌ك میلیۆن واژۆدا كه‌ هاته‌ كایه‌وه‌، سه‌ره‌نجی زۆریه‌ك له‌ژنانی‌ راكێشا. له‌ژنانی‌ ئاسایی‌و ئه‌و ژنانه‌ی‌ كه‌ بێ ئاسۆگه‌یه‌كی سیاسی بوون، بگره‌ تا ده‌گاته‌ ئه‌و ژنانه‌ی‌ كارمه‌ند بوون‌و ته‌نانه‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێراندا‌و له‌تاراوگه‌ ژیانیان به‌سه‌ر ده‌برد، سه‌رنجیان بۆ ئه‌و پرۆژه‌ داهێنه‌رانه‌ نوێیه‌ راكێشرا. مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌ ژنان له‌ڕێگه‌ی‌ مێتۆدگه‌لێكی‌ جۆراوجۆر له‌بواره‌كانی‌ خواستی‌ ئازادیخوازانه‌‌و كاری‌ رۆژانه‌ توانیوییانه‌ خۆیان نیشان بده‌ن.  

هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر بمهه‌وێت ئاماژه‌ به‌ ئاسه‌واره‌كانی‌ له‌ئاستی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌‌و مه‌ده‌نی‌ بكه‌م ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نه‌بوونی‌ ئه‌و هاوده‌نگییه‌ به‌ نیسبه‌ت بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان له‌ئارادابوو، ژنان له‌مه‌ دڵسارد نه‌بوون‌و خۆیان تێكه‌لاوی‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ كرد، پشتیوانیان لێكرد، ده‌نگی‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌یان وه‌كو هه‌موو چین‌و توێژه‌كانی‌ دیكه‌ گه‌یاند به‌ ئه‌و په‌ڕی‌ سنووره‌كانی‌ ئێران، جا چ له‌ڕێگه‌ی‌ مه‌جازییه‌وه‌، چ له‌ڕێگه‌ی‌ به‌شداریی‌ راسته‌وخۆیان له‌سه‌ر شه‌قامه‌كاندا. هه‌روه‌ها ئه‌گه‌رچی بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز ئێستاكه‌ كه‌ش‌و هه‌وای‌ ئه‌و كاتی‌ نه‌ماوه‌، به‌ڵام ده‌بینین ژنان له‌داواكردن‌و پێداگریی‌ له‌سه‌ر خواسته‌كانیان هه‌ر به‌رده‌وامن. بۆ وێنه‌ به‌ر له‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ تائێستاكه‌ چه‌ندین یاسای‌ دژه‌ ژن به‌ مه‌به‌ستی‌ په‌سه‌ندن كردن دراوه‌ته‌ مه‌جلیسی شۆرای‌ ئیسلامی‌، به‌ڵام سه‌باره‌ت به‌ هه‌وڵ‌و هیمه‌تی‌ چالاكانی‌ ژنان‌و سیما ناسراوه‌كانی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ فێمێنیستی‌ له‌ئێران، به‌گشتی‌ نه‌یتوانیوه‌ پڕاوپڕ په‌سه‌ند بكرێت كه‌ ده‌توانین ئاماژه‌ به‌ یاسای‌ فره‌ژنی‌، گه‌ڵاڵه‌ی‌ به‌ناو پشتیوانی‌ له‌بنه‌ماڵه‌ بكه‌ین كه‌ لایه‌نگرانی یاسای دژه‌ ژن نه‌یانتوانی‌ په‌سه‌ندی بكه‌ن.

له‌بواری‌ چالاكی‌ مه‌ده‌نی‌‌و كولتوری‌، به‌م مانایه‌ی‌ كه‌ پێشتر باسم كرد، ده‌توانم بڵێم ژنان ستوونی‌ پێنجه‌می‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌ بوون. هه‌روه‌ها ژنان هێزی‌ بزوێنه‌ر‌و سه‌ره‌كیی‌ به‌شداریی‌ له‌م بزووتنه‌وه‌یه‌دا بوون، به‌ڵام دواتریش كه‌ بزووتنه‌وه‌كه‌ چووه‌ قۆناغێكی‌ دیكه‌وه‌، سیماكانی‌ ژنان له‌دڵی‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ دیكه‌ به‌ناوبانگتر بوون‌و زۆریه‌ك له‌و سیمایانه‌ چ له‌ناو خۆی‌ ئێران‌و چ له‌ده‌ره‌وه‌ وه‌ك سیمای ناسراو و خه‌باتكارانی‌ مه‌ده‌نی‌‌و كولتووری‌ خه‌ڵاتی‌ ئه‌ده‌بی‌و ژورنالیستی‌ دنیایان پێ به‌خشرا.
ئێستاكه‌ش كۆماری‌ ئیسلامی‌ كه‌ له‌م ماوه‌یه‌دا بۆی‌ ده‌ركه‌وتووه‌ نه‌یتوانیوه‌ ناوه‌رۆكی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان به‌پێی‌ خواستی‌ خۆی‌ سه‌ركوت بكات، له‌ڕێگه‌ی‌ به‌ڕێوبردنی‌ گه‌ڵاڵه‌ی‌ به‌ناو «بردنه‌ سه‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌منییه‌تی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌»‌و هه‌روه‌ها «جیاكردنه‌وه‌ی‌ ره‌گه‌زی‌» له‌زانستگاكان كه‌ بۆ سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌ خومه‌ینی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌، خه‌ریكه‌ درێژه‌ به‌ پرۆژه‌ی‌ سیستماتیكی‌ سه‌ركوتی‌ ژنان‌و به‌تایبه‌ت بزووتنه‌وه‌كه‌یان ده‌دات كه‌ ئه‌مه‌ش به‌جۆرێك دوایین په‌له‌قاژه‌ی‌ رژیمی‌ ئیسلامیی مه‌زنده‌ ده‌كرێت.
پرسیار: هه‌روه‌ك خۆتان ئاماژه‌تان پێدا، سه‌ركوتی ژنان و بزوتنه‌وه‌ و خواسته‌كانیان له‌ لایه‌ن حاكمییه‌ته‌وه‌، چ له‌سه‌ره‌ده‌می قه‌یرانی سیاسی و چ له‌كاتی ئارام بوونی بارودۆخه‌كه‌، وه‌ك پڕۆژه‌یه‌كی سیستماتیكی نه‌پساوه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌چێت، هۆكاری سه‌ره‌كی ئه‌م هه‌ستیارییه‌ له‌ هه‌مبه‌ر ژنان له‌ لایه‌ن ده‌سه‌لاَتدارانی ئێران بۆ كام بنه‌مای ریشه‌یی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟ ئه‌و مه‌ترسیه‌ گه‌ورانه‌ چین وا پڕۆژه‌ی به‌ربلاَوی سه‌ركوتی ژنانی له‌سه‌ر دامه‌زراوه‌؟

ناهید به‌همه‌نی‌: حكومه‌تی‌ ئێران، حكومه‌تێكی‌ ئایینی‌‌و دواكه‌وتوو و دژ به‌ ژنه‌. له‌لایه‌ك گشت یاساكانی‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‌ بێ مافبوونی‌ ژنان دارێژراوه‌‌و به‌ یاسای‌ كولتووریش، ئه‌م یاسایه‌ ده‌بێته‌ پشتیوانی‌ كولتوورێك كه‌ به‌رده‌وام له‌سه‌ر بنه‌مای‌ ئه‌م یاسایه‌ چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ ژنان دووباره‌ به‌رهه‌م ده‌هێنێته‌وه‌، واته‌ به‌پێی‌ خودی‌ ئه‌م یاسایه‌ «ژن» له‌ئاستێكی‌ ئینسانیدا داده‌به‌زێت‌و ده‌بێته‌ چه‌مكێك‌و وه‌سیله‌یه‌ك بۆ خزمه‌تگوزرای‌ به‌ پیاو. چ سرویسدانی‌ جنسی‌و چ سرویسی بنه‌ماڵه‌یی‌و خزمه‌تگوزاری‌‌و هتد، خواستێكه‌ كه‌ یاسای‌ بنه‌ڕه‌تی‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌ له‌هه‌مبه‌ر ژنان له‌ناو خۆی‌ ئێراندا داڕێژراوه‌. ئێمه‌ ده‌بینین به‌دوای‌ هاتنه‌ سه‌ركاری‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌، ده‌یان‌و هه‌زاران ژن له‌خوێندنی‌ باڵادا بگره‌ تا ده‌گاته‌ پیشه‌‌و بواره‌كانی‌ كولتووری‌‌و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ بێ به‌ش ده‌كرێن‌و به‌ كورتی‌ ئه‌وه‌ بڵێم بنه‌مای‌ یاسایی ئایینی‌ له‌لایه‌ك‌و ریشه‌ی‌ كولتووری‌ پیاومه‌زنی‌ له‌وڵاتانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست كه‌ به‌ كولتوور بوونی‌ هه‌بووه‌، ئه‌وه‌ له‌ده‌وره‌كانی‌ پێشتر تا راده‌یه‌ك كه‌متر بووه‌، به‌ڵام وه‌كوو نموودارێك، خاڵی‌ چوونه‌سه‌ره‌وه‌ی له‌كۆماری‌ ئیسلامیدا یه‌كجار به‌رز بووه‌. ئه‌گه‌رچی خه‌باتی‌ ژنان ئه‌و نموداره‌ تا راده‌یه‌ك كه‌م بكاته‌وه‌ له‌ناو خۆی‌ ئێران، به‌ڵام یاسای‌ دژه‌ ژن‌و كولتووری‌ پیاومه‌زنی‌ یه‌كتر ته‌كمیل ده‌كه‌ن بۆ سه‌ركوتێكی‌ هه‌رچی زۆرتر‌و هه‌مه‌لایه‌نه‌ له‌دژی‌ ژنان. 
پرسیار: ئێستا هه‌لومه‌رجی ئَێران زیاتر له‌هه‌ركاتێك داخراو و ئیستبدادییه‌، به‌رای ئێوه‌ ئایا هێشا بۆ چالاكانی ژنان له‌ ناوخۆی كۆمه‌ڵگا داواكاریی خاڵگه‌لێك له‌ یاسای دژه‌ ژن له‌ چواچێوه‌ی قانونی ئه‌ساسی كۆماری ئیسلامی، واتایه‌كی ئه‌وتۆی هه‌یه‌؟ یان ناتوانرێت گۆڕانكارییه‌كی ئه‌وتۆ مسۆگه‌ر بێت له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌؟ ئایا بزووتنه‌وه‌ی ژنان ستراتێژێكی روون و دیاریكراویان له‌هه‌مبه‌ر ئه‌م چالێنجه‌ گه‌وره‌یه‌ هه‌یه‌؟

ناهید به‌همه‌نی‌: له‌وڵامی‌ به‌شی یه‌كه‌می‌ پرسیاره‌كه‌تدا ده‌بێت ئه‌وه‌ بڵێم كه‌ وه‌ك خۆم لایه‌نگری‌ ئه‌وه‌م كه‌ هه‌رجۆره‌ ریفۆرمێك سه‌ره‌نجام شۆڕشێكی‌ لێ ده‌كه‌وێته‌وه‌، واته‌ من وه‌ك خه‌ڵكانێك بیر ناكه‌مه‌وه‌ كه‌ بڵێن له‌چوارچێوه‌ی‌ كۆماری‌ ئیسلامیدا ناتوانرێت هیچ كارێك بكرێت كه‌ ئه‌مه‌ جۆرێك پاسیفیزم‌و بێ ده‌نگی‌ له‌گه‌ڵ خۆی‌ دێنێت كه‌ هه‌تا ئه‌م رژیمه‌ له‌سه‌ر كار لانه‌چێت، ناتوانین كارێك بكه‌ن، ئێمه‌ خۆمان شایه‌تی‌ ئه‌وه‌ین له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و 32 ساڵه‌دا زۆر شت قه‌وماوه‌، له‌وانه‌یه‌ زۆر به‌رچاو نه‌بووبێت، به‌ڵام زۆر گۆڕانكاریی‌ له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندیی‌ ژنان به‌ هیمه‌ت‌و هه‌وڵی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان روویداوه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م هه‌ولاَنه‌ نه‌درابا، ئێستاكه‌ش بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان خاوه‌نی‌ هیچ ئه‌زموون‌و ده‌ستكه‌وتێك نه‌ده‌بوو. جا هه‌ربۆیه‌ من له‌و بڕوایه‌دا نیم‌و ژنیش وه‌كو هه‌موو توێژه‌كانی‌ دیكه‌ هه‌ر ریفۆرمێك له‌سه‌ر بارودۆخه‌ ئینسانییه‌كه‌ی‌ بێته‌ ئاراوه‌، مه‌یدانی‌ زۆرتری بۆ ده‌كرێته‌ بۆ وشیاربوونه‌وه‌‌و به‌ره‌و پێش چوون‌و له‌نیهایه‌تدا بۆ رزگاری‌ خۆی‌.
له‌وڵامی‌ به‌شی دووهه‌می‌ پرسیاره‌كه‌ ده‌بێت ئاماژه‌ به‌وه‌ بكه‌م كه‌ به‌داخه‌وه‌ ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستان ژنانی‌ ئێران بێت، نه‌خێر. قۆناغ به‌ قۆناغ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان به‌داخه‌وه‌ ئاستی‌ چالاكی‌و به‌رهه‌ڵستكارییه‌كه‌ی‌ سێنفی‌‌و به‌ جۆرێك دیاریكراوه‌، واته‌ هه‌ر مه‌سه‌له‌یه‌ك كه‌ دێته‌ پێشه‌وه‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ به‌رامبه‌ر به‌وه‌ ئێعلامی‌ هه‌ڵوێست ده‌كات. بۆ وێنه‌ ده‌توانم ئاماژه‌ به‌ كه‌مپه‌ینی‌ یه‌ك میلیۆن ئیمزا بكه‌م كه‌ به‌گشتی‌ یاساكانی‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌ ئه‌وه‌ندی‌ پێوندی به‌ ماف‌و مافخوازی‌ بێت نه‌ك لایه‌نه‌كانی‌ دیكه‌، ده‌یخاته‌ به‌ر ره‌خنه‌‌و داوای‌ ئه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و به‌رته‌سكییه‌ یاساییانه‌ له‌سه‌ر ژنان هه‌ڵبگیردرێت.
پرسیار: له‌م بارودۆخه‌دا، وا ئاماژه‌ت پێكرد، ژنانی كورد ده‌توانن چ رۆلێك ببینن، واته‌ پێوندنییان له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ی ژنانی سه‌راسه‌ری و هه‌روه‌ها خواست و ئاسۆگه‌ی بزوتنه‌وه‌ی خۆجێی و لۆكاڵیی خۆیان، ده‌بێت به‌كام پێویستی ولاَم بداته‌وه‌؟

ناهید به‌همه‌نی‌: ئێستاكه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان له‌شاره‌كانی‌ وه‌ك تاران‌و ئه‌سفه‌هان‌و شیراز كه‌ شارستانییه‌ت گه‌شه‌یه‌كی‌ زیاتری‌ كردووه‌، یارمه‌تی‌ زۆری‌ به‌ گه‌شه‌ی‌ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ داوه‌ ‌و له‌هه‌مان كاتیشدا له‌كوردستان كه‌ خاوه‌نی‌ پێشینه‌ی‌ تایبه‌ت به‌ خۆی‌ له‌بواری‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنانه‌‌و پێم بزووتنه‌وه‌یه‌كی‌ پێشكه‌وتووه‌، ئه‌مانه‌ ده‌توانن به‌یه‌كه‌وه‌ كارێك بكه‌ن كه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر به‌شه‌كانی‌ دیكه‌ش دابنێن. من به‌هۆی‌ خه‌سڵه‌تی‌ كاریی‌و په‌یوه‌ندییم له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ئێران ، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ بۆ وێنه‌ نه‌ك بزووتنه‌وه‌ به‌ڵكوو هیچ جوڵه‌یه‌كی‌ مه‌وره‌دیش له‌نه‌ته‌وه‌ی‌ به‌لووچ، توركه‌مان‌و ئازه‌ریش، هیچ ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌ وه‌های‌ نییه‌‌و وه‌ك خۆم زۆرجاران له‌گه‌ڵ چالاكانی‌ ئه‌م نه‌ته‌وانه‌ له‌سه‌ر ئه‌م بواره‌ قسه‌م كردووه‌، وێڕای‌ ئه‌وانه‌ پێم وایه‌ دۆستی‌ سه‌ركیی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان له‌سه‌رانسه‌ری‌ ئێران، ژنانی‌ كوردن، ئه‌وانه‌ ده‌توانن ئاڵۆگۆڕی‌ نوێ ئه‌زموون بكه‌ن، په‌یوه‌ندییه‌كی‌ چڕو پڕتر بگرن. هه‌ر وه‌ك ئێمه‌ وه‌ك ژنانی‌ كۆمه‌ڵه‌ له‌كاتی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز، له‌و ده‌رفه‌ته‌ كه‌ڵكمان وه‌رگرت‌و بانگه‌وازی‌ ئه‌وه‌مان كرد‌و نه‌مانهێشت له‌م بواره‌شدا بێ ده‌نگ بین. له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و سی ساڵه‌شدا، هه‌ر كاتێك له‌گۆشه‌یه‌ك له‌ئێران شتێك له‌لایه‌ن بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان رووی دابێت، ژنی‌ كورد ده‌ست به‌جێ پشتیوانی‌ خۆی‌ راگه‌یاندووه‌‌و ئه‌وانی‌ له‌خۆی‌ زانیوه‌. ئێستاكه‌ش ژنانی‌ كورد وێڕای‌ به‌هێزكردنی‌ خاڵه‌ لاوازه‌كانیان، ده‌بێت وێڕای‌ چڕتركردنه‌وه‌ی‌ خه‌بات‌و بزووتنه‌وه‌كه‌یان، هه‌روه‌ها په‌یوه‌ندییه‌كانیان له‌ئاستێكی‌ به‌رینتردا بخه‌نه‌ گه‌ڕ.

ناهید به‌همه‌نی‌: من له‌و بڕوایه‌دا نیم كه‌ به‌دوای‌ لاوازبوون یان ده‌ستكێشانه‌وه‌ له‌چالاكی‌ رۆژانه‌ له‌لایه‌ن بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وزه‌وه‌، چالاكی‌ ژنان راوه‌ستابێت یان سه‌ركوت كرابێت. چونكه‌ له‌پێشدا ده‌بێت ئاماژه‌ به‌وه‌ بكه‌م كه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنان له‌ناوخۆی‌ ئێران له‌ساڵانێكی‌ زووتر‌و به‌ر له‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ جه‌ماوه‌ریی ئه‌م دواییه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ ئێران كه‌ دواتر به‌ «بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز» ناوزه‌دكرا، له‌ئارادابووه‌و ئێستاكه‌ش هه‌ر به‌رده‌وامه‌.  ژنان به‌خواستگه‌لێكی‌ رۆژانه‌ تا ده‌گاته‌ خواستگه‌لێكی‌ سیاسی، هه‌میشه‌ له‌ نێو شانۆی‌ سیاسیی‌دا ئاماده‌بوون، زیندانی‌‌و ئه‌شكه‌نجه‌ كراون، به‌ڵام له‌سه‌ر داوا ره‌واكانی‌ خۆیان له‌دژی‌ یاسا‌و رێسای‌ ئایینی‌‌و تا ده‌گاته‌ دابونه‌ریتی پیاومه‌زنیی راوه‌ستاون‌و به‌رنگارییان كردووه‌.

  دووهه‌میش چه‌مكی‌ سه‌ركوت له‌لایه‌ن رژیمی‌ ئیسلامیی‌ ئێران، دیارده‌یه‌كی‌ نوێ نییه‌‌و هه‌ر له‌كۆنه‌وه‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ كه‌ڵك وه‌رگرتن له‌میكانیزمگه‌لێكی‌ سیستماتیك‌و له‌سه‌ره‌تای‌ هاتنه‌ سه‌ركارییه‌وه‌ تا هه‌نووكه‌ درێژه‌ی‌ به‌ سه‌ركوتی‌ ژنان له‌ناوخۆی‌ ئێران داوه‌. هه‌ربۆیه‌ خه‌بات‌و چالاكیی‌ ژنانی‌ ئێران بۆ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌وڵاتانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست‌و له‌ئاستی‌ جیهانیشدا روونه‌. وێڕای‌ ئه‌م سه‌ركوت‌و داپڵۆسینه‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ سیستماتیك له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌ له‌دژی‌ ژنان به‌ڕێوه‌ ده‌چێت، ده‌بینین كه‌ ئاستی‌ زانیاری، به‌خۆداچوونه‌وه‌‌و هۆشیاری‌ ژنان چ له‌ئاستی‌ سه‌رشه‌قام، چ له‌ناو زیندان، چ له‌بواری‌ سیاسی‌و مه‌ده‌نیدا په‌ره‌ی‌ سه‌ندووه‌‌و چونكه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ژنانی‌ ئێران خاوه‌ن پێشینه‌یه‌كی‌ خه‌باتكارانه‌ی كۆنه‌‌و خۆی‌ به‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ دوو ساڵ له‌مه‌وپێش ده‌ستی‌ پێكرد، نه‌به‌ستووه‌ته‌وه‌، به‌ڕاوه‌ستانی‌ ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ش كۆتایی پێ نه‌هاتووه‌. بۆ وێنه‌ ده‌توانم ئاماژه‌ به‌وه‌ بكه‌م كه‌ چالاكانی‌ بواری‌ ژنان له‌م ماوه‌یه‌دا چه‌ندین خه‌ڵاتی‌ نێونه‌ته‌وه‌ییان له‌بواره‌كانی‌ كولتووری‌، هونه‌ری‌، ئه‌ده‌بی، وه‌رزشی‌و هتد به‌ده‌ست هێناوه‌. ئه‌مجاریش به‌بڕوای‌ من، خودی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز له‌خۆیدا وێڕای‌ لایه‌نه‌ ئه‌كتێڤه‌كانی‌ رووبه‌ڕووی‌ ره‌خنه‌گه‌لێكی‌ جیددیه‌، چونكه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ پڕاوپڕ نه‌یتوانی‌ له‌ئاستی‌ داخوازییه‌كانی‌ ژنان چالاكی‌ بكات‌و كه‌م‌و كوڕی‌ زۆری‌ هه‌بوو. من له‌زۆر شوێنیشدا ئاماژه‌م به‌وه‌ كردووه‌ كه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ ناسراو به‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ سه‌وز، هه‌ل‌و مه‌رجێكی‌ وه‌ك ساڵه‌كانی‌ 57ی‌ هه‌تاوی‌ دووپات كرده‌وه‌‌و نه‌یتوانی‌ خواستی‌ ره‌وای‌ ژنانی‌ ئێران، ئاوێته‌ی دروشم‌و خواسته‌كانی‌ خۆی‌ كات.